Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας

Με τον όρο "ανανεώσιμες πηγές ενέργειας" (ΑΠΕ) αναφερόμαστε σε ήπιες μορφές εκμετάλλευσης ενέργειας που προέρχεται από φυσικές διαδικασίες, όπως ηλιακή ακτινοβολία, άνεμος, γεωθερμία, κυκλοφορία του νερού κ.ά.

Σε αντίθεση με παραδοσιακές πηγές ενέργειας όπως το πετρέλαιο και ο άνθρακας, η εκμετάλλευση των οποίων απαιτεί ενεργητική παρέμβαση (εξόρυξη, άντληση, καύση), ρυπαίνει το περιβάλλον και αποδεσμεύει μεγάλες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα, οι ΑΠΕ είναι φιλικές προς το περιβάλλον καθώς βασίζονται στην εκμετάλλευση της ήδη υπάρχουσας ροής ενέργειας στη φύση.

Χρησιμοποιούνται είτε άμεσα (κυρίως για θέρμανση) είτε μέσω της μετατροπής τους σε άλλες μορφές ενέργειας (κυρίως ηλεκτρισμό ή μηχανική ενέργεια).

Οι πιο διαδομένες μορφές ΑΠΕ είναι η ηλιακή, η αιολική, η γεωθερμική, η υδατοπτωτική (υδροηλεκτρικές εγκαταστάσεις) και η βιομάζα. Αυτές που έχουν εφαρμογή στο θαλάσσιο και παράκτιο περιβάλλον είναι οι ακόλουθες:

Ηλιακή ενέργεια: Χρησιμοποιείται ευρέως για θερμικές εφαρμογές στην ξηρά πχ ηλιακοί θερμοσίφωνες, ειδικά σε χώρες όπως η Ελλάδα με μεγάλη ηλιοφάνειας τις περισσότερες εποχές του χρόνου.

Η χρήση της ηλιακής ενέργειας για την παραγωγή ηλεκτρισμού έχει αρχίσει πρόσφατα να κερδίζει έδαφος και στη χώρα μας με την πολιτική προώθησης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας από το Ελληνικό Κράτος και την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Στη θάλασσα έχει προοπτική η χρήση της για την παροχή ισχύος σε μικρές πλωτές μονάδες πχ αφαλάτωσης ή ως συμπληρωματική πηγή ενέργειας σε άλλες θαλάσσιες δραστηριότητες πχ πλατφόρμες άντλησης πετρελαίου, λειτουργίες πλοίων, κ.ά. Όσον αφορά στη ναυτιλία, ήδη έχει ξεκινήσει πιλοτική εγκατάστασης φωτοβολταϊκών τόξων σε διαθέσιμους χώρους καταστρωμάτων και υπερκατασκευών πλοίων.

Αιολική ενέργεια: Χρησιμοποιείται από τα παλιά χρόνια για την άντληση νερού από πηγάδια καθώς και για μηχανικές εφαρμογές π.χ. την άλεση στους ανεμόμυλους.

Τα τελευταία χρόνια έχει αρχίσει να χρησιμοποιείται ολοένα και περισσότερο για ηλεκτροπαραγωγή με την εγκατάσταση αιολικών "πάρκων", ενώ προωθείται η χρήση της στη θάλασσα αφού σε σχέση με τη στεριά:

υπάρχουν λιγότεροι περιβαλλοντολογικοί περιορισμοί διότι υπάρχει πολύς ανοιχτός χώρος και οι περιορισμοί στους θορύβους είναι μικρότεροι.
η διαθέσιμη αιολική ενέργεια στη θάλασσα είναι ποιοτικά καλύτερη και αυξάνει μέχρι και 20%.
ο άνεμος είναι πιο σταθερός καθώς δεν υπάρχουν τόσο έντονα φαινόμενα αυξομειώσεων με συνέπεια η παραγόμενη ενέργεια να αυξάνει σε σημαντικό ποσοστό.

Στην Ελλάδα, ειδικά μετά από την απελευθέρωση της ενεργειακής αγοράς, παρατηρήθηκε σημαντική αύξηση στη δημιουργία αιολικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Ωστόσο, σε ορισμένες περιπτώσεις η εγκατάσταση αιολικών πάρκων στη χώρα μας έχει προκαλέσει την αντίδραση τοπικών κοινωνιών για λόγους αισθητικής, των επιπτώσεων για τη βιοποικιλότητα αλλά και το θόρυβο που συνοδεύει τη λειτουργία τους.

Ενέργεια από παλίρροιες: Βασίζεται στη βαρύτητα του Ήλιου και της Σελήνης, που προκαλεί ανύψωση της στάθμης του νερού. Καθώς "ανεβαίνει" η παλίρροια, το νερό αποθηκεύεται, ενώ για να "κατέβει" αναγκάζεται να περάσει μέσα από μια τουρμπίνα, παράγοντας έτσι ηλεκτρισμό. Εφαρμόζεται σε χώρες με μεγάλο παλιρροιακό εύρος (διαφορά μεταξύ πλημμυρίδας και άμπωτης), όπως η Αγγλία και η Γαλλία.

Ενέργεια από κύματα: Εκμετάλλευση της κινητικής ενέργειας των κυμάτων της θάλασσας.

Άλλες μορφές ανανεώσιμων πηγών ενέργειας που έχουν εφαρμογή στο θαλάσσιο περιβάλλον αλλά βρίσκονται ακόμη σε πρώιμο στάδιο είναι η παραγωγή βιοκαυσίμων από φύκια και η ενέργεια από τους ωκεανούς, που βασίζεται στη διαφορά θερμοκρασίας ανάμεσα στα στρώματα του ωκεανού, μέσω της χρήσης των θερμικών κύκλων.