Επαγγελματική σταδιοδρομία

• 
• 

Τα παλιά χρόνια, τα επαγγέλματα που συνδέονταν άμεσα με το θαλάσσιο περιβάλλον ήταν πολύ συγκεκριμένα. Οι διαθέσιμες επιλογές για ανθρώπους σε παράκτιες και νησιώτικές περιοχές ήταν είτε να "πάνε" στη θάλασσα ως ναυτικοί είτε να απασχοληθούν στα αλιευτικά πλοία ως ψαράδες. 

Στις μέρες μας, η αύξηση του παγκόσμιου πληθυσμού και η υπερεκμετάλλευση των χερσαίων φυσικών πόρων σε συνδυασμό με την εξέλιξη των επιστημών και της τεχνολογίας και την καλύτερη γνώση που υπάρχει για τη χρήση και αξιοποίηση των θαλάσσιων πόρων έχουν ανοίξει νέους ορίζοντες για όσους ενδιαφέρονται να ασχοληθούν επαγγελματικά με το θαλάσσιο περιβάλλον.

Η έντονη δραστηριότητα που έχει αναπτυχθεί τις τελευταίες δεκαετίες γύρω από την εκμετάλλευση και αξιοποίηση του θαλάσσιου και παράκτιου περιβάλλοντος έχει οδηγήσει στην ανάπτυξη εξειδικευμένων επαγγελμάτων που σχετίζονται με την ορθή διαχείριση και προστασία αυτών των σημαντικών για τη ζωή στον πλανήτη μας πόρων, έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η βιωσιμότητά τους και για τις επόμενες γενιές.

Η Ελλάδα λόγω της γεωγραφικής της θέσης και γεωμορφολογίας με 16.000 χλμ ακτογραμμής και χιλιάδες νησιά είναι μια από τις χώρες της Ευρώπης στην οποία πολλές επαγγελματικές δραστηριότητες σχετίζονται με τη θάλασσα. Παράκτιες και νησιωτικές περιοχές της χώρας έχουν αναπτύξει στενούς δεσμούς με τη θάλασσα, ενώ βασικοί οικονομικοί τομείς της Ελλάδας όπως ναυτιλία, τουρισμός, αλιεία και υδατοκαλλιέργειες συνδέονται άμεσα με το θαλάσσιο περιβάλλον.

Υπάρχει πληθώρα επαγγελμάτων και επαγγελματικών δραστηριοτήτων που σχετίζονται με τη θάλασσα, τα οποία γενικά ομαδοποιούνται στις ακόλουθες κατηγορίες:

• Ναυτικά επαγγέλματα
• Ναυτιλιακά επαγγέλματα
• Ναυπηγικά επαγγέλματα
• Επαγγέλματα που συνδέονται με τη λειτουργία των λιμανιών
• Αθλητισμός και θάλασσα
• Επιστημονική έρευνα για τη θάλασσα και τους πόρους της

Οι κύριοι κλάδοι στους οποίους μπορούν νέοι και νέες να ακολουθήσουν επαγγελματική σταδιοδρομία είναι οι ακόλουθοι:

Αξιωματικός Εμπορικού Ναυτικού (Ε.Ν.)

Η σταδιοδρομία του ναυτικού συνδυάζει τη γοητεία του ταξιδιού σε ολόκληρo τoν κόσμο, γρήγορη επαγγελματική ανέλιξη και υψηλές  αποδοχές, σε σύγκριση με την απασχόληση στη στεριά σε αντίστοιχες ηλικίες και με αντίστοιχα προσόντα. 


Συγκεκριμένα προσφέρει:

• Γρήγορη εξέλιξη στη κορυφή της ιεραρχίας του πλοίου ως Πλοίαρχος ή Α’ Μηχανικός.
• Ικανοποιητικά αμειβόμενη εργασία.
• Δυνατότητα απασχόλησης  στις διάφορες κατηγορίες πλοίων: ποντοπόρα φορτηγά, δεξαμενόπλοια,  κοντέϊνερ, επιβατηγά της ακτοπλοΐας και κρουαζιερόπλοια. 
• Μετά από επιτυχημένη σταδιοδρομία στα πλοία  και στα όρια περίπου της μέσης ηλικίας, δυνατότητα ανάληψης καθηκόντων  στελέχους στα γραφεία της πλοιοκτήτριας εταιρίας, κυρίως ως αρχιπλοίαρχος ή αρχιμηχανικός.

Επίσης, με τη γνώση και την εμπειρία που αποκτούν από τη θητεία τους στο πλοίο, τα ενδιαφερόμενα άτομα μπορούν να γίνουν και οι ίδιοι,  αν το επιδιώξουν,  πλοιοκτήτες.


Οι εργαζόμενοι πάνω στα πλοία κατατάσσονται σε τομείς εργασίας που ονομάζονται Επιστασίες  και είναι οι εξής:

• Επιστασία γέφυρας – καταστρώματος
• Επιστασία μηχανής
• Επιστασία γενικών υπηρεσιών

Επικεφαλής και στις τρεις Επιστασίες  βρίσκεται ο Πλοίαρχος  ο οποίος ασκεί τη γενική διοίκηση του πλοίου και έχει την τελική ευθύνη  για ότι συμβεί  πάνω σε αυτό, δηλαδή  εν πλω ή στο λιμάνι. Μετά την ειδικότητα του Πλοιάρχου υπάρχει αυτή του ΑξιωματικούΚαταστρώματος με βαθμούς του Υποπλοίαρχου και του  Ανθυποπλοιάρχου. 

Αντίστοιχα ο Μηχανικός είναι υπεύθυνος για τον μηχανολογικό εξοπλισμό του πλοίου. Γνωρίζει τη λειτουργία και συντήρηση της μηχανής, των ηλεκτρογεννητριών, των λεβήτων και γενικά όλου του μηχανολογικού εξοπλισμού, που διαθέτουν τα σύγχρονα πλοία. Στο πλοίο κατέχει την ειδικότητα του Αξιωματικού Μηχανοστασίου με βαθμούς  Μηχανικού  Α΄, Β΄ και  Γ΄.

Σήμερα, οι  Έλληνες που απασχολούνται στα πλοία, αλλά και στις υπηρεσίες που υποστηρίζουν τη διαχείριση και την λειτουργία τους από τη στεριά,  υπολογίζονται σε περισσότερες από 120.000.   

Αξιωματικός Λιμενικού Σώματος (Λ.Σ.)
Το Λιμενικό Σώμα (Λ.Σ.) ιδρύθηκε το 1919 με σκοπό την προαγωγή της Εμπορικής Ναυτιλίας με παράλληλη άσκηση της αστυνόμευσης των παραλιών και της διοικήσεως των Λιμένων. Σήμερα το Λ.Σ. είναι το μοναδικό ελληνικό Σώμα Ασφαλείας στρατιωτικά συγκροτούμενο, ενώ διοικητικά υπάγεται στο Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη. 

Οι πολύπλευρες και πολυδιάστατες δραστηριότητες του Λ.Σ. περιλαμβάνουν τη φρούρηση και τον έλεγχο των θαλάσσιων συνόρων και των λιμανιών της χώρας εκτός από τους ναύσταθμους, την παροχή βοήθειας και διάσωσης στη θάλασσα, την αντιμετώπιση εκτάκτων γεγονότων που αφορούν τη θαλάσσια συγκοινωνία και την ασφάλεια της ναυσιπλοΐας, την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος και γενικά τον έλεγχο των χωρικών υδάτων της Ελλάδας. 

Για την υλοποίηση του σημαντικού του έργου το Λ.Σ. διαθέτει ναυαγοσωστικά, περιπολικά και καταδιωκτικά σκάφη, καθώς και αεροσκάφη για την επιτήρηση και αστυνόμευση του θαλασσίου χώρου.

Στο Λ.Σ. υπάγεται η Μονάδα Υποβρυχίων Αποστολών για εκτέλεση ειδικών επιχειρήσεων για την αντιμετώπιση θαλάσσιας τρομοκρατίας, υποθαλάσσιων ερευνών, έρευνας και διάσωσης, καθώς και για ανορθόδοξες επιχειρήσεις για επιτήρηση θαλασσίων συνόρων .

Επίσης στα κύρια σημεία εισόδου στη χώρα μας έχουν ιδρυθεί και στελεχωθεί Κλιμάκια Ειδικών Αποστολώνστα οποία υπηρετεί προσωπικό Λ.Σ. με ειδική εκπαίδευση σε θέματα αστυνόμευσης και φύλαξης εγκαταστάσεων, αντιμετώπισης λαθρομεταναστών, ανίχνευσης και εξουδετέρωσης εκρηκτικών μηχανισμών στη στεριά κ.ά.

Το ανθρώπινο δυναμικό του Λ.Σ. ανέρχεται σήμερα σε περισσότερα από 7.000 άτομα, που κατατάσσονται στις ακόλουθες τρεις κατηγορίες ανάλογα με το βαθμό που φέρουν:

• Αξιωματικοί Λ.Σ.
• Υπαξιωματικοί Λ.Σ.
• Λιμενοφύλακες

H πλήρωση των θέσεων των Αξιωματικών ΛΣ γίνεται κατά ένα ποσοστό από πτυχιούχους Πανεπιστημίου, διπλωματούχους Ανωτάτων Πολυτεχνικών Σχολών διαφόρων ειδικοτήτων καθώς επίσης και από διπλωματούχους Πλοιάρχους και Μηχανικούς των Ακαδημιών Εμπορικού Ναυτικού. 

Για τις κατηγορίες των Υπαξιωματικών και Λιμενοφυλάκων του ΛΣ εισάγονται πτυχιούχοι Ιδρυμάτων Ανώτατης Εκπαίδευσης και διπλωματούχοι Ακαδημιών Εμπορικού Ναυτικού καθώς επίσης και κάτοχοι απολυτηρίων τίτλων Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης διαφόρων ειδικοτήτων. 

Στέλεχος  Ναυτιλιακής Εταιρείας ή Ναυτιλιακού Οργανισμού
Μία ναυτιλιακή εταιρεία αποτελεί ένα οργανωμένο και άρτια εξοπλισμένο κέντρο επιχειρήσεων, από όπου το επιτελείο έχει τη δυνατότητα να ελέγχει, να καθοδηγεί, να υποστηρίζει και να διευκολύνει κάθε δραστηριότητα των πλοίων και των πληρωμάτων τους.

Για να επιτευχθεί ο καλύτερος δυνατός συντονισμός, η ναυτιλιακή εταιρεία οργανώνεται σε διάφορα τμήματα που το καθένα έχει αναλάβει και διαφορετικό σημαντικό έργο. Ο αριθμός και η επάνδρωση των τμημάτων εξαρτάται βεβαίως τόσο από το μέγεθος της εταιρείας, όσο και από τις επιλογές της να αναθέτει κάποιες λειτουργίες της σε εξωτερικούς συνεργάτες (πράκτορες, ναυλωτές, ναυτιλιακούς δικηγόρους, τροφοδότες πλοίων κ.ά.).

Συγκεκριμένα ένα Στέλεχος Ναυτιλιακής Εταιρείας ασχολείται με τη μελέτη, την οργάνωση και τη διοίκηση των ναυτιλιακών επιχειρήσεων, των θαλάσσιων μεταφορών και του εμπορίου. Επίσης διαχειρίζεται εξειδικευμένες οικονομικές λειτουργίες των ναυτιλιακών επιχειρήσεων και τη χρηματοδότηση. 

Αντίστοιχα ένας Ναυλωτής ασχολείται με την αναζήτηση ναύλων για τα πλοία και τα φορτία από τη διεθνή ναυλαγορά. Ο Πράκτορας Πλοίων αντιπροσωπεύει στο λιμάνι την πλοιοκτήτρια εταιρεία διεκπεραιώνοντας σε συνεργασία με τις τοπικές αρχές όλες τις γραφειοκρατικές, οικονομικές και λοιπές εκκρεμότητες. Ο Ναυτιλιακός  Δικηγόρος ασχολείται με γνωμοδοτικές υπηρεσίες και προσφυγή στο δικαστήριο για όλες τις πτυχές του ναυτικού δικαίου και δικαίου της θάλασσας και για θέματα διάσωσης, ρυμούλκησης, ατυχημάτων, θαλάσσια ασφάλειας, αποζημιώσεων, διαιτησία, σύνταξη ναυλοσύμφωνων και φορτωτικών κ.α. 


Άλλοι φορείς που συνδέονται με τη Ναυτιλία είναι οι ακόλουθοι:

Φορείς Διαχείρισης Λιμένα - υπεύθυνοι για τη διαχείριση των λιμανιών, την εξυπηρέτηση των πλοίων και την παροχή υπηρεσιών, τον έλεγχο της διακίνησης φορτίων και επιβατών, τη λειτουργία των ευκολιών υποδοχής αποβλήτων, την τιμολόγηση των υπηρεσιών που προσφέρουν στα πλοία και τα συνδεόμενα μεταφορικά μέσα κ.ά. Στους φορείς αυτούς απασχολούνται οικονομολόγοι, πολιτικοί επιστήμονες, νομικοί και μηχανικοί με εξειδίκευση στη Ναυτιλία και τα Logistics. 

Νηογνώμονας - ναυτιλιακός τεχνικός οργανισμός που καταρτίζει κανονισμούς ασφαλείας για τη ναυπήγηση και τον εξοπλισμό των πλοίων, κατατάσσοντας αυτά σε κλάση (classification). Ειδικοί επιθεωρητές (surveyors) των νηογνωμόνων παρακολουθούν τα πλοία σε όλη τη διάρκεια της ζωής τους, είτε με περιοδικές είτε με έκτακτες επιθεωρήσεις. 

Ο πρώτος νηογνώμονας με διεθνή επιρροή που ιδρύθηκε το 1760 ήταν το Lloyd Register of Shipping, που είναι από τα πρώτα εταιρικά μέλη της HELMEPA.

Τέλος, στελέχη με εμπειρία στα ναυτιλιακά θέματα μπορούν να απασχοληθούν σε αρμόδιους κυβερνητικούς φορείς ή μη κυβερνητικούς οργανισμούς όπως η HELMEPA, που έχει ως στόχο τη δημιουργία περιβαλλοντικής συνείδησης στο χώρο της ναυτιλίας "από πλοιοκτήτη μέχρι και τον τελευταίο ναύτη". 

Μηχανικός, που ασχολείται με το σχεδιασμό και την κατασκευή του πλοίου και του εξοπλισμού του
Ο Ναυπηγός ασχολείται με τη μελέτη, το σχεδιασμό, την παρακολούθηση της κατασκευής και της συντήρησης των πλοίων και άλλων πλωτών κατασκευών, ενώ άλλες ειδικότητες μηχανικών με το σχεδιασμό και την κατασκευή συστημάτων πλοίου όπως τα σωστικά μέσα, ο εξοπλισμός ραδιοεπικοινωνιών, τα ναυτιλιακά βοηθήματα, ο ηλεκτρομηχανολογικός εξοπλισμός του πλοίου, τα συστήματα πρόληψης ρύπανσης, κ.α.  

Μπορούν να απασχοληθούν:

• Σε ανεξάρτητο ναυπηγικό γραφείο.
• Σε ναυτιλιακές εταιρείες (στο τεχνικό τμήμα)
• Σε νηογνώμονες (επιθεωρητές  –εμπειρογνώμονες).
• Στο Λιμενικό Σώμα κυρίως στην Επιθεώρηση Εμπορικών Πλοίων.
• Σε ναυπηγεία και σε εταιρείες κατασκευής συστημάτων πλοίων.

Επιστήμονας-Ερευνητής 
Οι θάλασσες και οι ωκεανοί διαθέτουν ποικίλα φυσικοχημικά χαρακτηριστικά και είναι φορείς βιολογικών και ορυκτών πόρων. Αυτά τα χαρακτηριστικά από μόνα τους η μέσω της εκμετάλλευσης τους από τον άνθρωπο συντελούν στην υποστήριξη της ζωής σε όλο το πλανήτη. 

Ακολουθούν επιστήμες που συνδέονται με τη φυσικοχημεία, τη γεωλογία και τη βιολογία των θαλασσών και των ωκεανών. Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να επιλέξουν αντίστοιχα επαγγέλματα τα οποία μπορούν να ασκούν σε ιδιωτικά ή δημόσια ινστιτούτα, ερευνητικά κέντρα και πανεπιστήμια 

Ωκεανογράφος
Ωκεανογραφία είναι η μελέτη των βιολογικών, χημικών, γεωλογικών και φυσικών χαρακτηριστικών των ωκεανών και των ακτών. Ένας ωκεανογράφος ασχολείται με μετρήσεις σχετικά με την ποιότητα των υδάτων, ανάλυση δυνητικών πηγών ρύπανσης, όπως είναι ο καπνός ή τα υγρά απόβλητα, εξυγίανση υδάτων, εφαρμογές τηλεπισκόπησης, καθαρισμός πετρελαιοκηλίδων, περιβαλλοντικές μελέτες, μελέτες πυθμένα της θάλασσας, μελέτη και εκμετάλλευση θαλάσσιας ενέργειας, παράκτια μηχανική κ.α. 

Θαλάσσιος Βιολόγος/ Ιχθυολόγος
Ο θαλάσσιος βιολόγος μελετά τη θαλάσσια χλωρίδα και πανίδα και ο ιχθυολόγος ειδικά τα ψάρια. Η μελέτη της θαλάσσιας ζωής είναι απαραίτητη όχι μόνο για την καταγραφή και την παρακολούθηση της βιοποικιλότητας, αλλά και για τον καθορισμό διάφορων δεικτών της υγείας των θαλάσσιων οικοσυστημάτων, την κατάσταση των αλιευμάτων και των παραγόντων που τα επηρεάζουν, τον εντοπισμό φαρμακευτικών και άλλων ουσιών, την λειτουργία υδατοκαλλιεργειών κ.α.